Bewust je leiderschap ontwikkelen in de praktijk, deel 2: maak een slim ontwerp

Hoe ontwikkel je een bewuste oefening voor je leiderschap? Daarmee ga je aan de slag in deze blog. In mijn vorige blog hebben we alvast gekeken welke vaardigheid je gaat aanpakken. Nu is het tijd voor de ontwerpfase! Dit zijn de fasen nog even op een rijtje:

• Analysefase
  • Stap 1. Richt je op wat echt telt. 
  • Stap 2. Ontleed je vaardigheid.
• Ontwerpfase (daar zijn we nu)
  • Stap 3. Stel je leerdoel vast.
  • Stap 4. Raadpleeg je hulplijnen.
  • Stap 5. Ontwerp je oefening.
• Uitvoeringsfase
  • Stap 6. Oefen je vaardigheid.
  • Stap 7. Meet en verzamel de feedback die je krijgt.

Aan de slag!

Stap 3. Stel je leerdoel vast
Bij het vaststellen van een leerdoel zijn twee dingen belangrijk: het leerdoel moet in de juiste zone liggen, en het moet meetbaar zijn. Er zijn drie zones (zie figuur hieronder). Zie het als drie concentrische cirkels. De binnenste cirkel is de ‘comfortzone’. De middelste cirkel is de ‘leerzone’ en de buitenste cirkel de ‘paniekzone’. Door doelen te stellen die in de leerzone vallen, dagen we onszelf uit en voorkomen we paniek bij onszelf en bij de mensen die ‘slachtoffer’ zijn van onze ontwikkeldrang. In ons voorbeeld zijn dat de medewerkers die deel uitmaken van de vergadering.

Een belangrijk onderdeel van bewuste oefening is het meten van je ontwikkeling. Door te meten weet je of je vooruitgang boekt. Of je op schema ligt. Of je de juiste oefeningen doet en uiteindelijk of je je doel hebt bereikt. Het is daarom slim om bij het vaststellen van je leerdoel al te bedenken hoe je de vooruitgang kunt meten. Agendabewaking kun je bijvoorbeeld goed meten door bij te houden hoe vaak je vergadering uitloopt. Delegeren van nieuwe actiepunten kun je prima meten door het percentage afgeronde actiepunten te bepalen. Inspiratie en motivatie zijn een stuk moeilijker te meten. Hiervoor moet je een list bedenken. Vraag jezelf bij een moeilijk te meten doel af welke kenmerken er zichtbaar worden wanneer je je doel bereikt. En meet vervolgens die kenmerken. Misschien is het aantal op tijd aanwezige medewerkers wel een goede meetlat voor motivatie? Of anders het aantal keren dat er een geïnspireerde discussie plaatsvindt? Wees creatief, maar maak het niet te gek.

Noteer de vaardigheid die je wilt ontwikkelen. Schrijf vervolgens je leerdoelen die horen bij deze vaardigheid eronder. Schrijf rechts van de leerdoelen telkens hoe je denkt dit leerdoel te kunnen meten.

Stap 4. Raadpleeg je hulplijnen
Wil je optimaal resultaat halen uit je training? Dan is het zaak om meer informatie te verzamelen over hoe jouw vaardigheid eruitziet op topniveau. Je hebt hiervoor een aantal belangrijke hulplijnen tot je beschikking. 

Ten eerste: kennis. 
Wat kun je lezen en waarnaar kun je kijken of luisteren om meer te weten te komen over jouw vaardigheid op topniveau?

Ten tweede: mensen. 
Je kunt mensen vragen om feedback, advies en inspiratie. Wie zit er altijd bij jouw vergaderingen en wil weleens even echt vertellen wat hij of zij ervan vindt? Wie is er in jouw omgeving bereid om advies te geven? Bij welke vergadertopper kun jij eens inspiratie opdoen?

Tot slot: gereedschappen.
Zijn er goede hulpmiddelen beschikbaar? Handige lijstjes, slimme methoden of effectieve structuren? Verzamel deze. Misschien hanteren succesvolle ondernemers wel een heel andere vergaderfrequentie dan jij? Misschien beginnen ze wel met de rondvraag in plaats van ermee te eindigen?

Welke hulplijnen kun je gebruiken om te ontdekken hoe jouw vaardigheid er op topniveau uitziet? Verzamel de hulplijnen en maak er een duidelijk overzicht van. Wat zijn de ideeën die straks het verschil gaan maken? Deze ideeën verwerk je in de volgende stap.

Stap 5. Ontwerp je oefening (met tien tips)
Een oefening kan vele vormen hebben. Dus voel je vrij om je eigen creativiteit erin te leggen. Ik heb tien van de meest gebruikte oefeningsvormen voor je verzameld. Sommige kun je vrij gemakkelijk in een werksituatie toepassen, andere wat lastiger. Ook is lang niet iedere oefening geschikt voor iedere vaardigheid. Daar gaan we. 

1. Ga langzaam, erg langzaam. Door je vaardigheid in een laag tempo te oefenen, ontdek en leer je de nuances van een vaardigheid.
2. Overdrijf. Maak iets groter dan het is. Leg er meer emotie in. Leg ergens meer nadruk op dan nodig. Door te overdrijven ontdek en leer je de ins en outs van een vaardigheid.
3. Kopieer voor 100 procent. Ook al denk je dat iets niet bij je past. Kopieer de manier waarop iemand anders het doet voor 100 procent. Het liefst meerdere keren. Evalueer daarna en ga dan pas je eigen draai eraan geven.
4. Stroef maar goed. Het hoeft er niet soepel uit te zien. Zorg ervoor dat je het eerst goed doet, ook al ziet dit er gemaakt uit. Dus volg nauwgezet je script, ontwerp of voorbeeld. De soepelheid volgt later.

5. Schaal op. Grijp mogelijkheden aan om je vaardigheid te oefenen op een hoger niveau. Voor een groter publiek. Voor een lastiger publiek. Voor een heel andere type publiek. Maak het jezelf dus moeilijker.

6. Experimenteer als een gek. Experimenteren of lekker spelen met je vaardigheid is een krachtige manier om de mogelijkheden van een vaardigheid te ontdekken. Je moet hiervoor wel bereid zijn om een beetje voor gek te staan.

7. Oefen direct na het ‘echie’. Formule 1-coureur Max Verstappen duikt direct na een race nog even anderhalf tot drie uur de simulator in. Om te leren van zijn fouten en om te ontdekken wat beter kan.

8. Isoleer voor je integreert. Richt je eerst op delen van je vaardigheid. Oefen deze afzonderlijk en voeg ze pas later bij elkaar, om ze dan in één keer te oefenen.
9. Onderwijs anderen. Zoals een oosterse wijsheid luidt: ‘Als je iets wilt leren, lees er dan over. Als je iets wilt begrijpen, schrijf er dan over. Maar als je iets wilt beheersen, geef er dan les over.’ 
10. Herhaal, herhaal, herhaal. Door een vaardigheid te herhalen, ontwikkel je haar. Maar zorg er dan wel voor dat wat je herhaalt ook echt goed is. Jezelf leren heel goed te zijn in een fout uitgevoerde vaardigheid, is zonde van je tijd.

Om je vergadervaardigheden te versterken zouden de oefeningen 3, 4, 6 en 8 je weleens heel goed kunnen helpen. 

Bedenk welke oefening jij kunt inzetten om je vaardigheid bewust te oefenen. Maak een top drie met de oefeningen die jou het meest geschikt lijken.

Tijd voor actie!
Dan zijn we nu aangekomen bij de laatste twee stappen. Stap 6 en 7 horen bij de uitvoeringsfase. Genoeg gepraat; het is nu tijd voor actie! Lees daarover in mijn volgende blog.